پیگشیری از حادثه و آسیب شغلی با وسایل حفاظت فردی
با استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب در هر شغل حتی با وجود مخاطرات شغلی میتوان تا حدود زیادی از بروز حادثه و آسیب شغلی جلوگیری کرد. با توجه به متنوع بودن مشاغل، عوامل خطرآفرین برای سلامت نیز بسیار متنوع است. بروز حادثه و صدمه به افراد یکی از شایع‌ترین اتفاقات در زمینه‌های سلامتی در محیط‌های کاری است. مخاطرات شغلی یکی از مواردی است که در معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای طب کار بررسی میشود. سپس با توجه به مخاطرات تعیین شده در هر شغل توسط کارشناس بهداشت حرفه ای، نوع تجهیزات حفاظت فردی مناسب هر فرد در پرونده پزشکی آنها ثبت میشود.
انواع وسایل حفاظت فردی
با توجه به نوع کار و عوامل تهدید کننده سلامتی در محیط، وسایل حفاظت فردی در مشاغل مختلف با یکدیگر متفاوت است. انواع وسایل حفاظت فردی را میتوان به‌طور کلی بصورت زیر تقسیم‌بندی کرد:
محفاظت از سر و گردن
حفاظت از سر و جمجمه خصوصا در مشاغل ساختمانی، معادن، مهندسین عمران و معمار و… که احتمال سقوط اشیا روی سر فرد زیاد است بسیار اهمیت دارد. حفاظت از سر در بیشتر موارد با کمک کلاه ایمنی انجام میشود. کلاه ایمنی باید سبک، عایق و متناسب با کار فرد باشد. مهم‌ترین ویژگی کلاه ایمنی توانایی مقاومت در برابر ضربه است. انواع کلاه ایمنی در کلاس‌های A/B/C ساخته میشود.
- کلاس A برای مشاغلی همچون معادن
- کلاس B برای حفاظت سر و جمجمه از جریان برق
- کلاس C جهت مشاغل سبک‌تر
ساختار کلاه ایمنی:
- Shell یا پوسته کلاه: قسمت خارجی کلاه را تشکیل می‌دهد.
- Suspension Agent یا عامل تعلیق ساز: عامل تعلیق‌ساز از ۴ یا ۶ پایه جهت اتصال به پوسته خارجی و یک قطعه ستاره‌ای شکل که نقش استهلاک ضربه‌ها را برعهده دارد.
- کمربند: جهت ثابت ماندن کلاه بر روی سر استفاده میشود.
انواع عینک ایمنی برای محافظت از چشم‌ها
انواع عینک‌های ایمنی بر اساس جنس، عملکرد، شکل ظاهری تقسیم‌بندی می‌شوند.
- عملکرد: محافظت در برابر صدمات مکانیکی، محافظت در برابر اشعه، محافظت در برابر اجسام خارجی، محافظت در برابر تابش و گرما
- جنس: جنس محافظ‌های چشم می‌تواند از پلی کربنات، استات و یا PETG باشد.
- شکل ظاهری: تقسیم محافظ صورت و چشم با توجه به شکل آنها شامل عینک‌های ایمنی، چشم پوش‌های ایمنی (با گردش مستقیم هوا، با گردش غیر مستقیم هوا، بدون گردش هوا) و شیلدهای صورت (شیلد حفاظتی قابل نصب رو سر و صورت ،شیلد حفاظتی قابل نگه‌داشتن با دست)
گوشی‌های محافظ شنوایی
گوش‌ها و حس شنوایی فرد یکی از مهم‌ترین بازدارنده‌های فرد از خطر هستند. در صورتی‌که فرد به‌صورت مداوم در تماس با صداهای بلند و آزاردهنده باشد، ممکن است مبتلا به کاهش شنوایی ناشی از سر و صدا و یا به مرور زمان دچار ناشنوایی شود. حفاظت از این عضو کارآمد یکی از اصول مهم ایمنی در محیط‌های کاری است. گوشی‌های حفاظتی موجود جهت استفاده در دو دسته تقسیم بندی میشود:
- گوشی‌های داخل گوش (Ear Plugs): امکان انتقال عفونت گوش بالا بوده و کاهندگی صدا در این گوشی‌ها کمتر از انواع دیگر است.
- گوشی‌های هدفونی یا خلبانی (Ear Muffs): کاهندگی صدای بالا و عدم انتقال عفونت
نوعی از گوشی‌های داخل گوشی یا ایرپلاگ‌ها جهت استفاده شخصی افراد ساخته میشود که با توجه به انحصاری بودن آن انتقال عفونت کاهش یافته و با توجه به ساخت آن با توجه به آناتومی گوش فرد، کاهندگی صدا در آنها نیز بیشتر از مدل‌های آماده در بازار است. در مواردی که صدا بیشتر از ۱۱۰ دسی‌بل است توصیه میشود از هر دو نوع گوشی جهت کاهندگی هر چه بیشتر صدا استفاده شود.
لباس کار مناسب
در برخی مشاغل با توجه به نوع کار فرد، امکان بریدگی و تماس بدن با مواد شیمیایی، تشعشعات، برخورد با ابزار، تماس با مواد عفونی، سقوط و …وجود دارد. برای حفاظت فرد از این موارد میتوان از وسایل زیر استفاده کرد.
لباس کار: برای حفاظت فرد از اینگونه خطرات شغلی میتوان از جلیقه ایمنی،لباس های بلند و سراسری ،ژاکت های ایمنی و … استفاده کرد. این لباس‌ها بسته به کاربرد آن از کاغذ، پنبه، پشم، چرم، لاستیک، فلز و … ساخته می‌شوند.
نکات ایمنی مرتبط با لباس کار
- لباس کار بایستی با توجه به مخاطرات موجود در هر شغل انتخاب شده تا از بروز خطرات تا حد ممکن جلوگیری نماید.
- لباس کار بایدمتناسب با ابعاد بدنی کارگر باشد و هیچ قسمت از آن آزاد نباشد. کمر آن همیشه بسته و جیب‌های آن کوچک بوده و حتی‌الامکان تعداد جیب‌ها کم باشد.
- کارگرانی که با انواع ماشین‌آلات کار می‌کنند باید لباس کاری داشته باشند که هیچ قسمت از آن باز و یا پاره نباشد.
- بستن کراوات، آویزان نمودن زنجیر، ساعت، کلید و نظایر آنها روی لباس کار اکیداً ممنوع است.
- در محل کاری که احتمال خطر انفجار و یا حریق باشد، همراه داشتن مواد قابل اشتعال در لباس کارگران مربوطه اکیداً ممنوع است.
کمربند ایمنی: یکی از مهم‌ترین وسایل حفاظت از تمامی بدن خصوصا در مواردی که کار فرد در ارتفاع قرار دارد استفاده از کمربند ایمنی است. کمربند ایمنی، جان فرد را در زمان سقوط حفظ می‌کند.
ماسک‌های تنفسی برای حفاظت از ریه‌ها
در مواردی که فرد به‌طور مستمر با موارد عفونی، گردو غبار، مواد شیمیایی و… در تماس باشد احتمال آسیب ریه بسیار زیاد است. این عوامل تهدیدکننده که به ۳ گروه گاز، بخار و آلاینده‌های ذره‌ای تقسیم می‌شوند می‌تواند باعث از کار افتادگی و حتی فوت فرد شاغل شود. بهترین راه محافظت از ریه‌ها استفاده از انواع ماسک‌های حفاظتی متناسب با نوع مخاطرات شغلی است.
انواع ماسک های موجود در بازار شامل موارد زیر است که با توجه به نوع آلاینده استفاده میشود:
- ماسک رساننده هوای اتمسفری
- ماسک دارای کپسول هوا
- ماسک دارای لوله هوارسانی
- ماسک تصفیه‌کننده هوا
- ماسک حذف‌کننده بخار و گازها
- ماسک کارتریج‌دار
- ماسک گازی
- ماسک کربن فعال
- ماسک جدا‌کننده ذرات
بنابراین انواع تجهیزات حفاظت فردی برای محافظت از سلامت فرد در برابر مخاطرات محیط کار و جلوگیری از بروز بیماریهای شغلی وجود دارد. همانطور که استفاده درست و مناسب از تجهیزات ایمنی باعث کاهش خطر آسیب میشود، در صورت عدم استفاده صحیح و یا استفاده از وسایلی که مناسب ماهیت شغل و مواجهات فرد نباشد می‌تواند خطر آسیب را افزایش دهد. لذا توجه به نوع کار و موارد تهدید کننده در محیط می‌تواند راهنمای مناسبی برای افراد جهت انتخاب انواع تجهیزات حفاظت فردی و پیشگیری از حادثه باشد. در کنار تمامی وسایل حفاظت فردی، رعایت اصول ایمنی توسط فرد نیز به کاهش صدمات شغلی کمک می‌کند. جهت مطالعه متن کامل این مقاله و اطلاعات بیشتر به سایت مرکز طب کار پرانا مراجعه کنید.